Зошто приватно здравствено е важен бенефит за вашите вработените?

Автор: Предраг Милошевски, Извршен Директор на ПРВА ЖИВОТ

Животното осигурување е одлука за инвестирање во сопствениот живот, која не треба да се одложува. Но како почнало сè и како се развила свеста кај човекот дека треба да го осигура својот живот?

Мотивите и потребите на нашите осигуреници, како и нивните можности се многу разновидни, но она што првично се издвојува како суштинска потреба е желбата да обезбедиме сигурност и заштита за себе и за нашите семејства. Полисата за животно осигурување е финансиска заштита во случај на немил настан, за нас самите или за членовите на нашето семејство.

Почетоците на животното осигурување датираат уште од антиката, дури во вториот милениум пред нашата ера. Имено, првиот напишан закон на вавилонскиот крал Хамураби содржи делови кои се смета дека се однесувале на регулирање на одреден вид на животно осигурување.

Сепак, првите конкретни докази и елементи на животно осигурување се појавуваат во антички Рим, во вториот век пред нашата ера, во форма на т.н. солидарни клубови, каде што војниците уплаќале месечни или годишни премии, со цел доколку го загубат животот, трошоците за нивниот погреб да не паднат на товар на нивните семејства. Според верувањата на Римјаните, доколку немаат соодветен погреб, немало да имаат ни соодветен задгробен живот. Но, овие практики се губат со падот на Западното римско царство.

Животното осигурување повторно се појавува во средниот век, во форма на осигурување на трговците кои се занимавале со прекуморска трговија, a првата официјална полиса за животно осигурување била издадена во Лондон, во 1583 година. Сепак, сè уште не постоеле соодветни алатки за проценка на ризикот и многу од тогашните осигурители банкротирале.

Во 1693 година, британскиот астроном и математичар Едмунд Халеј (познат по Халеевата комета) прв почнал да користи статистички податоци за родени и починати лица при пресметка на доживотни ануитети, што подоцна довело до развивање на таблиците на смртност, како и до нивна примена во животното осигурување.

Набргу потоа се појавуваат и првите компании за животно осигурување, пред сè во Англија и во Соединетите Американски Држави. Со текот на времето се развиваат алатки кои ги користат статистичките податоци за раѓање и смртност и со помош на нив развиваат модели за проценка на ризикот во животното осигурување.

Од тогаш, па сè до денес, иако постојано се модернизира, користи сè пософистицирани модели на пресметка и сè понови технологии, суштината на животното осигурување е непроменета. Животното осигурување служи за да ги обезбеди лицата за кои корисникот на истото е одговорен, доколку нему му се случи да го загуби животот или не биде во можност да им пружи соодветна грижа.

Дополнително, регулаторот на осигурителниот пазар АСО на националниот ден на осигурувањето додели награда на млад истражувач за најдобар научен труд од областа на управување со ризици и осигурување, во вредност од 80.000 денари. Во рамки на настанот се одржаа и панел дискусија со работен наслов „Како растот на осигурувањето да го трансформираме во развој“. Во таа прилика претставници на осигурителната индустрија, АСО, Министерството за финансии и на Стопанската комора дебатира за новиот закон за осигурување, а разменија мислења за  процесот на либерализација на автомобилското осигурување и зелената карта како и за значењето на квалитетниот прием на штети кај осигурувањето живот.

Четиринаесет осигурителни компании, денеска, по повод Денот на осигурувањето 1 ноември, доделија 14 стипендии на студенти – математичари на државниот Природно-математички факултет при УКИМ во Скопје. Станува збор за студенти со висок просек на насоките за актуарство и математика при Природно-математичкиот факултет (ПМФ) кои ќе добијат можност за пракса во компаниите за осигурување, но и стипендија од 1.000 евра во денарска противвредност.

Иницијативата за стипендирање млади математичари од ПМФ е на Агенцијата за супервизија на осигурување (АСО). Целта е промоција, подигање на свесноста и афирмација во јавноста на актуарската професија која е дејност од суштинско значење во осигурувањето, а воедно и високо ценета и добро платена.

Студентите на математичките катедри на ПМФ се потенцијални актуари кои по завршување на соодветна обука што ја организира АСО можат да станат овластени актуари. И на тој начин да добијат вработување во осигурителни компании, друштва за управување со пензиски фондови, банки и други финансиски институции.

Иницијативата на АСО за стипендирање на студенти годинава ја поддржаа 14 од вкупни 16 осигурителни компании и тие се: Триглав осигурување живот, Кроација осигурување – неживот, Еуролинк, Триглав осигурување неживот, Граве неживот, Уника Лајф, Граве живот, Халк Осигурување, Уника, Евроинс, Сава Осигурување, Кроација осигурување – живот, Винер Лајф и Македонија осигурување ВИГ.

Ова е втора година по ред осигурителната индустрија да доделува стипендии по повод денот на осигурувањето, а лани беа доделени 11 стипендии на студенти на Економскиот факултет при УКИМ.

Настанот го отвори Крсте Шајноски, претседател на Советот на експерти н аАСО и во своето обраќање истакна:

-За сите нас заедно е важно тоа што ова е убава приказна со изразите филантропска компонента. Придонесуваме за заедницата, се грижиме едни за други, покажуваме емпатија. Придонесуваме младите, перспективни и квалитетни кадри, да одлучат да останат во земјава, тука да се реализираат професионално, да основаат семејства и да придонесуваат во развојот на нашето општество. Веруваме, а посветено работиме заедно со членовите на Советот на експерти на АСО и  со сите вас од индустријата, на тоа да создаваме општествено корисни практики. Тие се алатки со кои во перцепцијата на домашната јавност осигурувањето ќе се позиционира како општествено одговорна дејност. И тоа, сериозно, значајно придонесува за градењето на довербата и тоа како е потребна за квалитетен раст на овој бизнис.

Димитар Ковачевски, претседателот на Владата, во своето обраќање по повод денот на осигурувањето истакна:

-Сметам дека е навистина од големо значење тоа што денеска зборуваме за тоа како растот на осигурувањето да го трансформираме во долгорочен развој бидејќи само така ќе ги промовираме потенцијалите на оваа област, но и ќе ги презентираме можностите пред овие млади луѓе. Токму тие и нивната неисцрпна енергија се носителите на нашиот развој и носителите на нашата иднина.

Обраќајќи се пред присутните Ралица Губерова, претставник на осигурителниот бизнис и претседател на групацијата за осигурување при Стопанската комора истакна:
-Единствено преку заеднички активности на сите учесници на пазарот на осигурување, со поддршка и координација од страна на регулаторот Агенцијата за супервизија на осигурување, заедно можеме да влијаеме за зголемување на бројот на осигуреници, зголемување на стапката на пенетрација на осигурувањето, за крајно да обезбедиме развој на целокупниот пазар на осигурување. Ова секако ќе ја подигне важноста и значењето на осигурувањето, ќе имаме се повеќе задоволни осигуреници, а друштвата за осигурување ќе станат поатрактивно место за работа на квалитетен кадар кој ќе биде мотовиран да го вложи своето време и труд во развој на овој значаен сектор за економијата и општеството во целина.“

Во име на студентите-стипендисти се заблагодари Даворин Трпевски, декан на ПМФ.

Во склоп на одбележувањето на денот на осигурување се одржа и панел дискусија под работен наслов „Како растот на осигурувањето да го трансформираме во развој“. На панелот уечствуваа Шајноски, претставник на регулаторот АСО, Бранко Азески, претседател на „Стопанската комора“, Филип Николоски, заменик министер за финансии, а претставници на осигурителните друштва беа: Христина Џамбазовска Анастасов, директор на „Триглав живот“ и Климе Попоски, директор на „Винер неживот“. Наважна тема за панелот беше донесувањето на новиот Закон за осигурување кој треба да ја приближи осигурителната индустрија кон европските стандарди и работа по правила содржани во ЕУ директивите кои ја регулираат оваа област.

На панел дискусијата се разговараше и за секогаш актуелниот реформски процес за либерализација на задолжителното осигурување од автомобилска одговорност и зелената карта. А беа опфатени и значајни теми од областа на осигурувањето живот, дејност која иако помала од неживотното осигурување во континуитет има поголем раст на вложувањата. На оваа тема особен акцент беше ставен на квалитетниот прием на штети како катализатор за раст и развој на осигурувањето живот.

Во рамки на настанот беше презентиран и наградениот научно-истражувачки труд од областа на управување со ризици и осигурување за кој АСО, традиционално низ годините, доделува награда. Автор на наградениот труд, годинава, е Антонио Крстаноски студент насоката за осигурување на факултетот во Охрид, кој е дел од универзитот „Свети Климент Охридски“ од Битола (УКЛО) Економскиот факултет при УКИМ во Скопје. На настанот Шајноски на Крстаноски му додели плакета, а од АСО беше доделена и парична награда од 80.000 денари.

1 ноември е национален ден на осигурувањето, а воедно е и денот на кој, пред 14 години почнала со работа Агенцијата за супервизија на осигурувањето. АСО е независно регулаторно тело кое го регулира пазарот за осигурување, врши надзор над работата на осигурителните субјекти, се грижи за заштита на правата на осигурениците и придонесува за финансиска едукација и вклученост на населението.

Во јули годинава во структурата на исплатени штети за покривање доброволно осигурување доминираат исплатите за осигурани медицински трошоци. По нив следуваат штетите за каско осигурување моторни возила за кои осигурителните компаниии во јули исплатиле 985.500 евра

Осигурениците кои имаат дополнително (приватно) здравствено осигурување во јули наплатиле 61,9 милиони денари (над 1 милион евра) за медицински трошоци покриени со нивните полиси за здравствено осигурување.

Средствата ги исплатиле девет компании за неживотно осигурување и со нив покриле над 6.500 барања на осигуреници за исплата на медицински трошоци, покажуваат податоците кои до Агенцијата за супервизија на осигурување (АСО) ги доставија сите 11 осигурителни компании.

Вкупно во јули сите компании на неживотно осигурување исплатиле 409 милиони денари (6,65 мил.евра)) за штети покриени со договори за осигурување. Износот на исплатени штети е зголемен за 26 отсто во споредба со истиот месец во 2022 година. Зголемување во однос на истиот период лани има и кај бројот на исплатени штети за 19,5 отсто. Во јули годинава се исплатени вкупно 10.848 оштетни побарувања за штети покриени со неживотно осигурување.

Во структурата на исплатени штети за сите 17 класи на доброволни неживотни осигурувања доминира приватното здравствено осигурување, а по него следува каско осигурувањето на моторни возила со реализација од 60,6 милиони денари (985.500 евра). За осигуран имот во јули компаниите исплатиле штети во вредност од 25,1 милиони денари (408.000 евра).

Во структурата на исплатени штети, очекувано, најголемо е учеството за задолжителното осигурување од автомобилска одговорност (ЗАО). Осигурителите исплатиле 234,9 милиони денари (3,82 мил.евра) на 2.251 осигуреник. Од тоа за штети настанати на патиштата во земјава се исплатени 133,9 милиони денари (2,18 мил.евра). За штети предизвикани во сообраќајни незгоди или несреќи во странство, покриени со зелената карта, во јули биле исплатени 98,2 милиони денари (1,6 мил.евра).

Во вкупниот износ на исплатени штети за јули „Кроација осигурување – неживот“ учествува со 9 отсто, „Еуролинк“ со 10 отсто, „Евроинс осигурување“ со 3,2 отсто, „Граве неживот“ со 16,9 отсто, „Македонија осигурување ВИГ“ со 10,6 отсто, а „Сава осигурување“ со 12,2 отсто. Со 8,9 отсто во вкупната исплата учествува „Триглав осигурување„, со 8,4 отсто „Уника“, „Винер ВИГ“ учествува со 4,5 отсто, „Осигурителна полиса“ со 5,6 отсто и „Халк осигурување“ со 10,7 отсто.

Од 1980 до 2020 година, економските загуби предизвикани од природни катастрофи во Словенија изнесуваат вкупно 3,8 милијарди евра. Само 43 отсто од овие штети биле осигурани, што одговара на сума од 1,6 милијарди евра, бројки кои укажуваат на значителна празнина во осигурителната покриеност, покажуваат податоците на словенечката агенција за супервизија на осигурување (AZN).

Според податоците на EIOPA, распространетоста на осигурувањето од поплави во Словенија е под 25%. Според АЗН, пристапноста останува предизвик, бидејќи меѓу 25 и 50 отсто од населението не можат да си дозволат осигурување од поплави. „Овој јаз стана особено евидентен минатата година за време на големи природни катастрофи. Осигурителното покритие се покажа недоволно, покривајќи само околу 16% од вредноста на економската штета. Овие околности укажуваат на итна потреба од стратегија за зголемување на ширењето и достапноста на осигурувањето во Словенија“, се наведува во написот објавен на веб-страницата на АЗН.

Сегашната ситуација е уште поважна бидејќи 2023 година е означена како најтоплата година во последните 176 години, според Националната администрација за проценка и клима. Просечната температура се зголемила за 1,18 °C во споредба со 20 век и го надминала прединдустрискиот просек за 1,35 °C. Ова екстремно затоплување доведе до зголемување на екстремните временски настани ширум светот, што укажува на итна потреба од ефективни решенија за таканареченото осигурување NatCat (природни катастрофи, оп. а.).

За словенечките осигурителни компании, 2023 година беше пазарна година со рекордно високи побарувања на NatCat. Вкупно, бруто ликвидираните штети изнесуваат 2.256 милиони евра, што е за 589 милиони евра или за 35,3% повеќе во однос на 2022 година кога изнесувале 1.667 милиони евра. Од ова повеќе од половина милијарда раст на трошоците за штети, најголем дел од осигурените имотни осигурувања, платени штети се зголемени за 213 милиони евра, најмногу поради повторените минатогодишни невреме со град и поплави во август.

Осигурувањето треба да ја преземе улогата на промотор на стабилност, обезбедувајќи суштинско покритие за поединците, компаниите и општеството од тешки финансиски загуби и забрзувајќи ги процесите на закрепнување. Осигурувањето, исто така, промовира долгорочно економско планирање и инвестиции и придонесува за севкупната регионална стабилност, особено во областите ранливи на климатски ризици. Меѓутоа, кога зборуваме за улогата на осигурувањето, важно е да се разбере односот помеѓу (строгата) законска регулатива и силната осигурителна индустрија, особено во однос на осигурувањето од природни катастрофи. Осигурителниот јаз, кој се карактеризира со уделот на неосигурените економски загуби во катастрофални настани, е резултат на голем број фактори, вклучително ограничената достапност на пазарот, проблемите со достапноста и недостатокот на свест на осигурениците, се вели во документ неодамна подготвен од АЗН.

Извод:Osiguranje